Οι σημαντικότερες τοποθεσίες:

Σύγχρονη Μαρώνεια

Σύγχρονο λιμάνι. Σύγχρονο λιμάνι στην περιοχή της αρχαίας, στον Άγιο Χαράλαμπο, στη θέση πιθανολογείται του αρχαίου. Της Μαρώνειας των νεότερων χρόνων, που, κοντά στ? άλλα αγαθά, απολάμβανε κι αυτό της αυτοδιοίκησης. «.. Σχεδόν αυτοδιοικούμενοι οι κάτοικοι της νυν Μαρώνειας κυβερνώνται υπό Δημογεροντίας και ενός Προέδρου, Προεστώτος λεγομένου, οίτινες εκλέγονται υπό άλλων κατοίκων» σημειώνει στα 1871 ο Μ. Μελίρρυτος.

Οργάνωση και λειτουργία Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που καταγράφηκε το 1900 σε ειδικό γραπτό κανονισμό με τίτλο « Κανονισμός της Ελληνικής Ορθοδόξου Κοινότητος Μαρώνειας», στον οποίο κωδικοποιούνταν «όλο το δημόσιο εθιμικό δίκαιο που μέχρι τότε ρύθμιζε τον κοινοτικό βίο της Μαρώνειας.»

Σύναξη

Η ζωή στη Μαρώνεια συνεχίσθηκε και στα παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά χρόνια, κατά τα οποία, η πόλη διατήρησε το αρχαίο της όνομα και εξακολούθησε  να είναι σημαντικό εμπορικό κέντρο.

Η Μαρώνεια τον 4ο αι. έγινε έδρα επισκοπής και στα μέσα του 5ου αι. αναδείχθηκε σε αυτοκέφαλη αρχιεπισκοπή εξαρτώμενη από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Στη Μαρώνεια, αλλά και έξω απ? αυτήν έχουν, μέχρι σήμερα, εντοπιστεί σημαντικά παλαιοχριστιανικά μνημεία.

Συγκεκριμένα στη θέση Σύναξη, ανατολικά της Μαρώνειας εντοπίστηκαν παλαιοχριστιανική βασιλική, παρεκκλήσι με ψηφιδωτό δάπεδο, καμαροσκεπής τάφος, και μεταξύ άλλων, μοναστηριακό συγκρότημα του 9ου αι., κτισμένο πάνω στα ερείπια  παλαιοχριστιανικής βασιλικής, θεμελιωμένης σε αρχαιοελληνικό ιερό.

Σπήλαιο Μαρώνειας

Μεταξύ των οικισμών Προσκυνητών και Μαρώνειας του Δήμου στη θέση «Κουφού το πλάι», 2000 μέτρα περίπου βόρεια της γέφυρας του Πλατανίτη, βρίσκεται του σπήλαιο της Μαρώνειας, γνωστό με το όνομα «Η σπηλιά του Κύκλωπα». Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, αυτό είναι το σπήλαιο στο οποίο κατοικούσε ο Κύκλωπας Πολύφημος, κι η Μαρώνεια, η περιοχή που προσάραξε το πλοίο του Οδυσσέαχτυπημένο από την τρικυμία. (Ραψωδία ι? στίχοι 352-452).

Το σπήλαιο ήταν γνωστό στους κατοίκους της περιοχής από πολύ παλιά. Πρώτος εξερευνητής του θεωρείται ο Κ. Αυδής (1896). Ο καθηγητής Γ. Μπακαλάκης επισκέφθηκε το σπήλαιο το 1938 και επεσήμανε το αρχαιολογικό ενδιαφέρον, που παρουσιάζει στο « Μακεδονικό Ημερολόγιο» του 1955, εισηγούμενος ότι, πιθανότατα, πρόκειται για το σπήλαιο, που αναφέρει ο Απολλώνειος ο Ρόδιος στα «Αργοναυτικά» του, ως κατοικία του Ορφέα στη χώρα των Κικόνων. Τον Ιούνιο του 1969 κλιμάκιο σπηλαιολόγων με επικεφαλής την Άννα Πετροχείλου εξερεύνησε και χαρτογράφησε μέρος του σπηλαίου.

Τον Ιούλιο-Αύγουστο του ίδιου έτους, η ίδια ομάδα ολοκλήρωσε την εξερεύνηση και τη χαρτογράφηση του σπηλαίου, καθώς και τη μελέτη τουριστικής αξιοποίησής του.

Αρχαίο Θέατρο Μαρώνειας

Χίλια εξακόσια (1600) μέτρα από το δρόμο, που οδηγεί στην παραλία της Μαρμαρίτσας, σε φυσική πλαγιά, στη θέση «Καμπάνα», βρίσκεται το Αρχαίο Θέατρο της Μαρώνειας.

Η πρώτη μορφή του θεάτρου ανήκει στα ελληνιστικά χρόνια. Σώθηκαν μόνον τρεις σειρές εδωλίων από ασβεστόλιθο, ενώ βέβαιο θεωρείται ότι το θέατρο είχε εννέα κερκίδες, οι οποίες είχαν, τουλάχιστον, δέκα σειρές καθισμάτων.theatro. Στα ρωμαϊκά χρόνια προστέθηκε στο θέατρο, πρόχειρης κατασκευής, σειρά θωρακίων για να προστατεύει τους θεατές κατά την διάρκεια των θηριομαχιών.

Το θέατρο διαπερνούσε χείμαρρος και, γι?αυτό το λόγο, κατασκευάστηκε αγωγός, που συγκέντρωνε τα νερά του χειμάρρου, περνούσε από το κοίλο και κάτω από τη σκηνή και τα έχυνε στο πίσω της μέρος. Η ορχήστρα ήταν πιθανότατα, από πατημένη γη, δεν γνωρίζουμε όμως την επίστρωσή της στα ρωμαϊκά χρόνια. Στο θέατρο σώζεται η σκηνή των ρωμαϊκών χρόνων με το προσκήνιο, διαστάσεων 23,5 Χ 6,3 μ.